Unha paleta de Xílgaros

Unha paleta de Xílgaros

Xílgaro - Jilguero - Goldfinch
(Carduelis carduelis)

Si vos falan dun Barroso, ou dun Picacardos, ou ben dun Pintasilgo ou Pintaxilgo refírense ó mesmo paxariño. A respeito do étimo, ou orixe do seu nome, a opción máis aceptada é a que informa de que se tomou da raíz latina silybum (cardo), que á sua vez viña xa da acepción grega "sílyvon" de fonética similar e cuxo berce xa se perde no tempo.
(click nas fotos pra ampliar)

O Xílgaro é unha das especies mais comúns de paseriformes, cunha ampla dispersión que abarca toda Europa, agás o norte Escandinavo, ficando tamén moi estendido polo Oriente medio ate o Irán. Respeito da altitude, pódelos atopar dende o nível do mar, como é o noso caso, ate os 2.000m, aínda que non gostan gabear tanto, pois apoltronan mellor o cú  en entornos mais "cordiais" afíns ó seu ciclo vital. 

Para a Península Ibérica calculaban hai unha década arredor dos 3 millóns de exemplares, mais a captura para cautividade, canda á proliferación dos pesticidas, andan a enrarecer as poboacións onde outrora eran abundantes. Outras veces vense na obriga de mudar os seus hábitos migratorios locais na procura do alimento, cando éste se vé afectado pola climatoloxía, cousa que hox fica trístemente á orde do día.
Os xuvenís presentan unha cor uniforme na que predominan os grises, tornando no Outono na explosión de cores coa testa tricolor dos adultos. As diferencias entre machos e femias, aínda que as hai, son case imperceptibles, polo que o dimorfismo sexual non é pra telo moi en conta.

A partires de Febreiro ou Marzo comezan os preparativos nupciais, onde seica as femias levan a voz cantante, nunca millor dito. Após deixar cantar ós machos unha chea de tempo ate facerlles esgotar o repertorio, comezan a "deixarense querer"  indicándollo ós Adáns elixidos con xestos e movementos "ad hoc" para que o sofrido pretendente se dea por enterado. Os niños son construídos exclusivamente polas femias, contribuíndo os machos ó seu anaquiño de igoaldade de xénero achegando os materiais nun continuo ir e vir, e encargándose éles tamén dos trámites da licenza de obra no Concello... :-)

Teño comprobado que son moi gregarios, pois creo que nunca vin un exemplar faenando en solitario. Sempre os verás en grupiños deixando que incluso se acheguen exemplares de outras especies, pra remenxeren polo chan, ou gabeando ós Cardos e pendurando deles en ilóxicas posturas buscando o millor xeito de chegar ós grans, os cales son o seu alimento básico. Non por casualidade, o nome científico é o que é...

Dende tempos moi antigos véñense criando en cautividade. Din os criadores que polo alegre canto que teñen. Eiquí discrepo. Unha cousa é que as persoas gosten do seu canto, e outra cousa ben distinta é interpretar que os paxariños o fan con alegría. É mais, persuádome de que éses chíos responden a emocións moi distintas que nacen da ansiedade de sentírense presos. Sempre defenderei que tódolos animaliños deben ficar no seu entorno salvaxe, que é o lugar idóneo para o cal evolucionaron durante innumerables xeracións, e nós non somos ninguén pra apartalos daí, só polo egoísmo de acaparar pra nós unha beleza que non nos pertence.

Pola aceptación que acadan os retratos que publico, comprobo que son uns animaliños cuxa beleza fascina, iluminando calquera lugar coa súa soa presenza. 
...E falando de beleza, hai unha formosa lenda que dí que cando Deus outorgou as cores ás aves, o xílgaro ficou último. Como queira que Deus xa esgotara o repertorio de cores da paleta, tivo que arrebañar os restos que lle quedaban para podelo pintar, có cal inesperadamente deixounos o marabilloso resultado que temos á vista na mostra de imaxes que hoxe achego.

XÍLGAROS Paxarinhos sorrintes, danzantes aves simples, vós sí que entendedes os ritmos da Natura,  a vida é o presente. Paxarinhos teimosos, magníficos cantores  de armonías perfectas... Fermosos, belos xílgaros tan libres como o vento a xogar cos cabelos. Voltai á Arousa bela, que moito vos queremos. Voltai nos amenceres de luz a vida a enchernos. (Obrigado, Dores Lobato)